"เคลียร์ชัด! ทุกเรื่องสายตายาว ที่คุณต้องรู้"

สายตายาว (Hyperopia หรือ Farsightedness) คือ ภาวะความผิดปกติของสายตาประเภทหนึ่ง (ไม่ใช่สายตายาวตามวัย)

ซึ่งเกิดจากการที่แสงที่ผ่านเข้าสู่ดวงตาไปโฟกัสอยู่ด้านหลังจอประสาทตา (Retina) แทนที่จะตกกระทบพอดีบนจอประสาทตา

 ทำให้ตาต้องใช้กำลังเพ่งมากกว่าปกติ เพื่อดึงแสงที่ตกด้านหลังจอประสาทตา ให้กลับมาในตำแหน่งที่พอดีบนจอประสาทตา

แต่โดยทั่วไปส่วนมาก มักจะมองเห็นวัตถุที่อยู่ไกล รู้สึกชัดเจนปกติ (แต่อาจมีอาการปวดเมื่อยล้าตามากกว่าสายตาประเภทอื่น) หรือมองเห็นวัตถุที่อยู่ระยะใกล้ไม่ค่อยชัดเจน

(ยกเว้นกรณีที่มีค่าสายตายาวมากๆ หรือเมื่ออายุมากขึ้น เลนส์ตาเริ่มเสื่อมตามวัยจนความสามารถในการเพ่งลดลง อาจมีอาการมองไกลไม่ชัดเจนร่วมด้วย)

คนที่เป็นสายตายาว(Hyperopia) เลนส์ตาจะต้องทำหน้าที่พอง/ป่อง(ลักษณะเหมือนเลนส์นูน) เพื่อดึงหรือรวมแสงจากข้างหลังมาให้อยู่ตำแหน่งที่พอดีกับจอประสาทตา อาการปวดเมื่อยล้าตา จะเริ่มเกิดขึ้นจากเหตุการณ์นี้ เพราะเลนส์ตาและกล้ามเนื้อต้องคอยทำหน้าที่นี่อยู่ตลอด ไม่ว่าจะมองไกลหรือมองใกล้ก็ตาม

ปัจจัยอื่นๆ: เช่น โรคที่ทำให้เกิดสายตายาว (ไม่ใช่อาการโรคตาที่เกี่ยวข้องกับสายตายาว)

มีบางสภาวะหรือบางโรคที่ อาจ ทำให้เกิดภาวะสายตายาวขึ้นได้ (ซึ่งมักจะเป็นกรณีที่พบน้อยกว่าสาเหตุทางกายภาพทั่วไป):

• ภาวะไม่มีเลนส์ตา (Aphakia): การไม่มีเลนส์ตาธรรมชาติ (เช่น หลังจากการผ่าตัดต้อกระจกแล้วไม่ได้ใส่เลนส์เทียม หรือเป็นมาตั้งแต่กำเนิด) ทำให้กำลังการหักเหแสงของตาหายไปมาก ส่งผลให้เกิดสายตายาวจำนวนมาก
• เลนส์ตาเคลื่อนหรือหลุด (Lens Dislocation/Subluxation): หากเลนส์ตาเคลื่อนจากตำแหน่งปกติ (อาจเกิดจากอุบัติเหตุ หรือกลุ่มอาการบางอย่าง เช่น Marfan syndrome) จะทำให้กำลังการหักเหของแสงผิดปกติไป ส่งผลให้เกิดสายตายาวได้ ขึ้นอยู่กับการเคลื่อนที่ของเลนส์ตา
• โรคเบาหวาน (Diabetes): การเปลี่ยนแปลงระดับน้ำตาลในเลือดอย่างรวดเร็ว อาจทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงชั่วคราวในเลนส์ตา ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงของค่าสายตา ซึ่งบางครั้งอาจเป็นสายตายาวได้ (แต่พบบ่อยกว่าที่จะทำให้เกิดสายตาสั้นชั่วคราว)
• ภาวะลูกตาเล็กแต่กำเนิด (Microphthalmia): เป็นความผิดปกติแต่กำเนิดที่ลูกตามีขนาดเล็กกว่าปกติมาก ซึ่งจะส่งผลให้ลูกตาสั้นกว่าปกติและเกิดสายตายาวรุนแรง
• ภาวะอื่นๆ ที่ทำให้จอประสาทตาเคลื่อนมาด้านหน้า: เช่น การมีเนื้องอก หรือการบวมบริเวณจอประสาทตาอย่างรุนแรง ซึ่งอาจทำให้ระยะจากด้านหน้าสุดของตาถึงจอประสาทตาสั้นลงชั่วคราวได้ (แต่มักเป็นสาเหตุที่พบได้น้อย)
• ผลข้างเคียงจากการผ่าตัดบางชนิด: เช่น การผ่าตัดจอประสาทตา หรือการผ่าตัดตาอื่นๆ ที่อาจส่งผลต่อโครงสร้างหรือความยาวของลูกตา

อาการแสดงของสายตายาว

• มองใกล้ไม่ชัดเจน ทั้งๆที่อายุน้อย
• มองไกลไม่ชัดเจน (พบมากในคนที่มีค่าสายตายาวมาก) คนที่มีค่าสายตายาวในมองไกลไม่มาก มักมองระยะไกลได้รู้สึกปกติ
• รู้สึกว่าตาต้องใช้ความพยายามในการโฟกัสตลอดเวลา (มองเห็นชัดแต่ต้องเพ่งตลอด รู้สึกไม่สบายตา)
• มองเห็นบางครั้งชัด บางครั้งอาจพร่ามัว โดยเฉพาะเมื่อรู้สึกเหนื่อย หรือรู้สึกล้าดวงตา
• อาการตาล้า รู้สึกเมื่อยที่ตา แสบตา เคืองตา คล้ายตาแห้ง
• ปวดศีรษะบ่อย มักจะมีอาการบริเวณหน้าผากหรือขมับหลังใช้สายตา
• ต้องการแสงสว่างมากกว่าปกติในการอ่านหนังสือ
• ไม่สามารถทำกิจกรรมที่ต้องใช้สายตาใกล้นานๆได้

อาการโรคตาที่เกี่ยวข้อง

• ตาเหล่เข้าใน (Accommodative Esotropia): พบบ่อยในเด็กที่มีสายตายาว
  เนื่องจากเด็กที่มีสายตายาวต้องใช้กล้ามเนื้อตาในการเพ่ง (Accommodation) อย่างมากเพื่อที่จะมองเห็นชัดเจน ทั้งในระยะใกล้และไกล การเพ่งนี้เชื่อมโยงกับการกลอกตาเข้าด้านใน (Convergence)
   อ่านเรื่องโรคตาเขตาเหล่เพิ่มเติม  (รออัพเดท)
  
• ต้อหินมุมปิด (Angle-Closure Glaucoma): ผู้ที่มีสายตายาวบางรายอาจมีโครงสร้างทางกายภาพของดวงตาที่แตกต่างออกไป เช่น ช่องหน้าม่านตา (Anterior chamber) ค่อนข้างตื้นกว่าปกติ
   อ่านเรื่องโรคต้อหินเพิ่มเติม 
  
• ตาขี้เกียจ (Amblyopia): หากสายตายาวในตาทั้งสองข้างไม่เท่ากันอย่างมีนัยสำคัญ หรือมีตาเหล่ สมองอาจมองข้ามภาพตาข้างที่แย่กว่า ทำให้นำไปสู่ภาวะตาขี้เกียจได้
   อ่านเรื่องโรคตาขี้เกียจเพิ่มเติม 

• เข้ารับการตรวจวัดสายตาอย่างละเอียด โดยนักทัศนมาตร หรือ จักษุแพทย์
• ใช้เครื่องมือตรวจเช็ค: เช่น Retinoscope, Autorefractor, Phoropter ในการวัดค่าสายตา
• การตรวจสุขภาพตาโดยรวม (Ocular Health Anterior/Posterior): เพื่อดูความผิดปกติของรอยโรคตา ที่มีผลหรืออาจเกี่ยวข้องได้

Treatment Option for Hyperopia ทางเลือกในการรักษาสายตายาว

 แว่นตา (Eyeglasses): เป็นวิธีที่ง่ายและสะดวกที่สุด เลนส์ที่ใช้ (เลนส์นูน) ทำหน้าที่ในการรวมแสง

 คอนแทคเลนส์ (Contact Lenses): เป็นอีกทางเลือกหนึ่งสำหรับผู้ที่ไม่ต้องการใส่แว่นตา

 การผ่าตัดแก้ไขสายตา (Refractive Surgery): เป็นการผ่าตัดเพื่อปรับเปลี่ยนรูปทรงของกระจกตา หรือใส่เลนส์เสริมเข้าไปในลูกตา/เปลี่ยนเลนส์ตา เพื่อให้การหักเหของแสงตกบนจอประสาทตาได้อย่างถูกต้อง

• LASIK (Laser-Assisted In Situ Keratomileusis): การใช้เลเซอร์หรือใบมีดขนาดเล็กแยกชั้นกระจกตาให้เป็นลักษณะฝาพับ (Flap) เปิดฝาพับขึ้น แล้วใช้ Excimer Laser ปรับความโค้งของเนื้อกระจกตาด้านใน (สำหรับสายตายาว จะปรับให้ตรงกลางกระจกตาโค้งมากขึ้น)
  เหมาะสมสำหรับผู้ที่มีค่าสายตายาวอยู่ในเกณฑ์ (มักไม่เกิน +4.00 D. ถึง +5.00 D. ขึ้นอยู่กับความหนาของกระจกตาแต่ละคน)
  
• PRK (Photorefractive Keratectomy): การเอาชั้นผิวกระจกตา (Epithelium) ออกก่อน แล้วจึงใช้ Excimer Laser ปรับความโค้งของเนื้อกระจกตาที่อยู่ด้านล่างโดยตรง (สำหรับสายตายาว ปรับให้กลางกระจกตาโค้งขึ้น) หลังทำสามารถใส่คอนแทคเลนส์ชนิดพิเศษ (Bandage Contact Lens) เพื่อช่วยในการสมานของชั้นผิวกระจกตาให้ไวยิ่งขึ้น
  เหมาะสมสำหรับผู้ที่มีค่าสายตายาวไม่สูงมาก หรือมีข้อจำกัดเรื่องความหนากระจกตาที่ไม่เหมาะกับเลสิก มีความเสี่ยงที่ตาจะถูกกระทบกระเทือนได้ง่าย และรับได้กับระยะเวลาการฟื้นตัวที่นานกว่าและความไม่สบายตาในช่วงแรก
  
• การใส่เลนส์เสริม (Phakic IOLs): เป็นการผ่าตัดนำเลนส์เทียมใส่เข้าไปในลูกตา โดยที่ยังคงมีเลนส์ตาธรรมชาติอยู่ เลนส์เสริมนี้จะทำหน้าที่เพิ่มเติมในการหักเหของแสงให้เหมาะสมกับค่าสายตาที่ผิดปกติ
  เหมาะสมสำหรับผู้ที่มีค่าสายตายาวสูงมากๆ หรือมีข้อจำกัดของความหนากระจกตาที่ไม่เหมาะกับการทำLASIK/PRK

• การตรวจสุขภาพตาเป็นประจำ: โดยเฉพาะในเด็กและผู้ที่มีปัจจัยเสี่ยง
• การพักสายตา: เมื่อใช้สายตาเป็นระยะเวลานานๆ
• การจัดสภาพแวดล้อมในการทำงาน: ให้มีแสงสว่างเพียงพอ หรือเหมาะสมกับงานที่ทำ

ยังไม่มีวิธีป้องกันการเกิดสายตายาวโดยตรง แต่การดูแลสุขภาพตาที่ดีจะช่วยลดปัญหาอาการแทรกซ้อนได้